فاطمه جمیلی علاوه بر یک مادر، یک کارفرما، مدرس، فعال اقتصادی و یک بانوی کارآفرین است.
او در کل مراحل زندگی‌اش سعی بر این داشته که به تمام بانوان کشورش نشان دهد که همه زنان می‌توانند در کلیه عرصه‌ها فعالیت کنند و حتی پا به پای مردان در عرصه‌های سخت و طاقت‌فرسای دنیای اقتصاد مشغول به فعالیت باشند. او معتقد است در دنیای امروز همه، یعنی مردان و زنان، باید در کنارهم تلاش کنند تا شاهد آبادانی کشور خود باشیم.
فاطمه جمیلی، فارغ‌التحصیل رشته نساجی از دانشگاه صنعتی اصفهان است، او بعد از اتمام تحصیلش، در یک کارخانه نساجی مشغول به کار شد ولی در کنار آن همیشه در کنار اساتیدش فعال بود و سعی بر این داشت که بر مهارت خود بیفزاید. بنابراین در کنار کار کردن در بخش‌هایی مانند کنترل کیفیت و... تصیم گرفت که سطح تحصیلات خود را تا مقطع دکترا ارتقا دهد.
او از همان کودکی علاقه زیادی به کار کردن نشان می‌داد و چون پدرش گل‌دوز بود، او نیز گل دوزی می‌کرد، هم‌اکنون نیز علاقه وافری به کار کردن دارد، جمیلی همیشه تمایل دارد در میان دانشجوهایش باشد چون از بودن در کنار آنها احساس خوبی دارد و به گفته خودش، "همراه بودن با نسل جوان، موجب بروز بودن از لحاظ اجتماعی، فرهنگی و علمی می‌شود." پس از ده سال کار کردن در کارخانجات نساجی دیگران، تصمیم گرفت برای خود کسب و کاری را به راه بیندازد و همچنین با این کار دست چندین نفر را بگیرد و کمکی به معیشت آنها کرده باشد.
جمیلی استوار و ثابت قدم در هدفش، اراده کرد تا کارخانه‌ای سبز ایجاد کند. کارخانه‌ای که به محیط زیست آسیب نمی‌زند بلکه حامی آن نیز هست. کارخانه‌ای که محصولی با ارزش افزوده بالا تحت عنوان چوب پلاست را تولید می‌کند که بیش از 70 درصد از سرشاخه‌های درختانی است که هرس شده‌اند. همانطور که با خود عهد کرده بود، نزدیک به 200 شغل ایجاد کرد و شاید سماجت او در کار باعث موفقیتش در این زمینه باشد.
این کارآفرین درباره ایده چوب پلاست می‌گوید: از آخرین کارخانه‌ای که در آن کار کردم ده سال می‌گذرد. بعد از آن، یک دفتر بازرگانی نساجی در مشهد و سپس یک دفتر خدماتی به همراه همکارانش تاسیس کردم، این دفتر خدماتی فرصتی برای طرح ایده‌ها بود تا تبدیل به ثروت شوند. ایده چوب پلاست نیز همانند هر ایده‌ای دیگر در این دفتر مطرح شد، چهار سال متوالی بر ایده چوب پلاست آزمون و خطا انجام داده شد.
او ادامه داد: در این میان با پارک علم و فناوری آشنا شدم و این چوب پلاست از یک ایده اولیه و خام تبدیل به ایده‌ای کامل و پخته شد، چوب پلاست یک ایده ایرانی بود، بنابراین مواد اولیه آن نیز باید کاملا ایرانی باشد. درنتیجه مواد اولیه این ایده نیز ایرانی شد و زمان ارائه آن به پارک علم و فناوری فرا رسید. در نهایت یک زمین 250 متری و یک مبلغ ناچیز تسهیلات به من و همکارانم تعلق گرفت، در آخر چوب پلاست دیگر روی کاغذ نبود و موجب به راه افتادن چرخ زندگی بسیاری از افراد شد.
برای هر چیزی باید تلاش کرد
این فعال اقتصادی با اشاره به سختی کار در محیط کارخانجات، افزود: مردان کارگر قدرت پذیرش فرمان‌بری از یک زن را نداشتند و فکر می‌کردند مردان در تمام زمینه‌ها برتری دارند، در واقع اینگونه نبود، برتری به زن یا مرد بودن نیست بلکه برتری و قدعلم کردن به مهارت فرد بستگی دارد. در حال حاضر نیز در رده‌های مدیران عالی باز هم مردان سعی بر این دارند که یک زن در این رده قرار نگیرد اما برای هر چیزی باید تلاش کرد.
جمیلی خاطرنشان کرد: گاهی شرایط سخت و طاقت‌فرسا می‌شد، در محیطی که مردان نگاهی حقارت‌آمیز و سنتی به یک زن داشتند، تحمل شرایط دشوارتر بود، با ماندن در آن کارخانه نساجی مردمحور، امتیازاتی که بدست می‌آوردم کمتر از امتیازاتی بود که از دست می‌دادم، بنابراین تصمیم گرفتم شرایط را تغییر دهم و آنجا را ترک کردم.
این استاد دانشگاه می‌گوید: البته نباید از این نکته غافل شد که گاهی ما بانوان نیز مقصر هستیم، چون به خودمان باور و ایمان نداریم. برخی فکر می کنند قبل و بعد از ازدواج باید گوش به فرمان پدران، برادران و بعد از آن نیز به همسران خود باشند. در برابر خواسته‌هایشان یا همان بهتر یا حتی بعضی مواقع دستورهایشان سر تعظیم فرود بیاوریم، در این صورت باید منتظر اسبی سفید با سوار رشید و رعنا باشیم که شاید از در خانه ما عبور کند. دیگر تاریخ انقضای آن دوره به سر رسیده و خود ما باید افسار زندگی خود را به دست بگیریم و با قدرت به سوی هدف گام برداریم.
جمیلی با اشاره به اینکه زن و مرد با هم برابرند، بیان می‌کند: زن و مرد، هر دو، انسان هستند و تنها در توانایی با یک‌دیگر متفاوت‌اند، برای هر کاری جنسیت مطرح نیست، همواره مهارت و علاقه فرد است که همیشه باید مدنظر باشد. نگاه او به افراد، نگاهی برابر، یکسان و بنابر مهارت و چیره‌دستی است.
خشونت علیه زنان تنها درگیری فیزیکی نیست
به عقیده او، اینکه به زنان اجازه داده نشود به دنبال خواسته‌ها و مقاصد خود بروند، یک ظلم است، خشنونت علیه زنان تنها یک درگیری فیزیکی و یا آسیب‌های جسمی نیست، اینکه به زن اجازه رسیدن به آرزوهایش داده نشود و تمام استعداد و هوش او بخاطر دلایل غیرمنطقی هدر رود، نیز یک خشنونت علیه زنان محسوب می‌شود و من سعی کردم به عنوان یک استاد و زن در تمام زندگی‌ام با این معضل مبارزه کرده و سعی براین داشته تا این را نیز به دانشجوهایش آموزش دهد.
وی خاطرنشان کرد: همه ما به عنوان یک زن، باید برای رسیدن به آرزوهایمان تلاش کنیم و همت و پشت‌کار داشته باشیم؛ اما چگونه با سازهای مخالف و ناکوک پدران، برادران و همسران خود بتوانیم شرایط را برای این امر هموار سازیم؟ یک زن باید با سیاست عمل کند، در هر مساله‌ای، حتی زندگی مشترک و همچنین محیط کاری، تعامل و صداقت داشته باشد تا فضایی امن، راحت و بدون چالش‌های بیشتری ایجاد شود و هیچگاه با جنگ و جدال به هدف نخواهیم رسید.
این کارآفرین با اشاره به اینکه حدود 60 درصد از جمعیت دانشگاه‌های ما را بانوان تشکیل دادند، بیان کرد: به طبع باید این میزان از تحصیل‌کردگان دانشگاه به محیط کار برگردد، اما برخی به دلیل عدم توافق آنها با خانواده‌هایشان نمی‌توانند کار کنند، این در حالی‌است که یک محیط امن در کارخانجات وجود دارد، زمانیکه به آنان اجازه کار نمی‌دهند، چرا اجازه می‌دهند که تحصیل کنند، تحصیل کردن هزینه‌های زیادی برای دولت و خانواده به همراه دارد.
همه‌جا مدرک
جمیلی افزود: افراد زیادی دارای مدرک تحصیلی هستند اما اکثر آنها بیکارند، شاید علت آن برخی مسائل اقتصادی کشور باشد اما بخش عمده ای از مشکلات بیکاری در کشور خود فارغ التحصیلان هستند، چون حاضر نیستند هر کاری را انجام دهند.
او با تاکید بر اینکه باید مدرک‌گرایی را ترک کنیم و به سوی مهارت و شایستگی پیش برویم، اضافه کرد: از طرفی دیگر باید مهارت کارآفرینی را در خود و نسل‌های آینده پرورش دهیم تا بتوانیم موجب پیشرفت کشور خود شویم. نگاه اکثر افراد به اشتغال، استخدام محور است؛ یعنی پشت میز بنشینیم و حقوق بگیریم. در واقع ما در یک حالت گذار از حالت استخدام محور به خوداتکایی قرار داریم.
چالش لازمه هر کاری است
این فعال اقتصادی ادامه داد: همیشه یکسری تفاوت‌های بسیاری بین یک کارآفرین و یک فرد عادی وجود دارد؛ یک کارآفرین روحیه‌ای خستگی‌ناپذیر دارد، هیچگاه از شکست هراسی ندارد، شکست برای من یک پله ترقی به حساب می‌آید، یک مسیر برای حرکت به سمت مقصد.
جمیلی که عنوان می‌کند همواره در پی چالش‌های جدید است، می‌گوید: اگر کاری چالش نداشته باشد، همه می‌توانند آن را انجام دهند، چالش‌ها همانند سنگ‌هایی هستند که مسیر موفقیت ما را سد کرده‌اند، با کنار زدن این سنگ‌ها و هموار ساختن مسیر خود، می‌توان به مقصد رسید.
تسهیلات بانکی؛ بزرگترین چالش صنعت
این کارآفرین در پاسخ به این سوال که صنعت کشور با تسهیلاتی که در اختیارش قرار می‌گیرد با چه معضلاتی دست و پنجه نرم می‌کند، گفت: بزرگترین مشکل ما نه تنها در صنعت نساجی بلکه در تمام صنعت نرخ بالای تسهیلات بانکی است.
او ادامه داد: وقتی در چرخه اقتصاد سایر کشورها به مطالعه می‌پردازیم با این مساله مواجه می‌شویم که دولت آن کشور برای تولید، اشتغال و کارآفرینی یارانه‌هایی را درنظر می‌گیرد و تسهیلاتی با نرخی کمتر از 5 درصد به واحدهای صنعتی اعطا می‌کند. متاسفانه در کشور ما به این صورت نیست. حتی از زمانی به طور رسمی نرخ تسهیلات بانکی به 18 درصد رسیده بازهم با مشکلاتی مواجه هستیم چون تا زمان تسهیل وام این نرخ افزایش پیدا خواهد کرد.
جمیلی با تاکید بر این که در کشور ما به راحتی می‌توان درآمدی را کسب کرد که به مراتب بسیار آسان‌تر از ایجاد کسب و کار جدید است، اظهار کرد: یک کارآفرین صرفا برای کسب درآمد نیست که به این سمت و سو رفته بلکه او دغدغه‌های کشورش را دغدغه‌های خودش می‌داند. یک کارآفرین برای سعی بر این دارد تا گره‌ای از گره‌های کشورش باز کند اما او نیز نیاز دارد تا حمایت دولتش را حس کند تا بتواند با قدرت به کارش ادامه دهد.
این فعال اقتصادی با بیان اینکه همواره شاهد این هستیم که کالای ایرانی توانایی رقابت با کالای خارجی را ندارد و روز به روز می‌بینیم کارخانجات ما توان بقای خود در بازار از دست می‌دهند، افزود: این امر زمانی رخ می‌دهد که قیمت تمام‌شده برای تولیدکننده ایرانی بسیار بالا است، اما این قیمت بالای تمام شده یک کالای ایرانی ناشی از چیست؟ قاچاق و ورود کالاهای خارجی عواملی از شکل‌گیری این معضل هستند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه معضل بزرگ قاچاق، بخصوص در زمینه پوشاک، به بسیاری از تولیدکنندگان فشار زیادی وارد می‌کند، ادامه داد: بنابراین تولید کننده ایرانی توانایی رقابت خود با کشورهایی همانند چین و ترکیه را از دست می‌دهد، قاچاقی عاملی بسیار مخرب در صنعت نساجی است، از طرفی دیگر معضل بعدی، ورود کالاهای خارجی به کشور است که کاهش میزان اشتغال را به دنبال خواهد داشت و این میان تنها دلالان و واسطه‌گران بهره می‌برند.
او ادامه داد: وقتی که تولیدکننده ما با هزینه‌های سرسام آوری مانند نرخ بالای سود تسهیلات بانکی، بیمه کارفرمای 23 درصدی، مالیات بر ارزش افزوده 9 درصدی، مالیات بر عملکرد و... دست پنجه نرم می‌کند، چگونه می‌تواند با کالای ارزان چینی رقابت کند؟ دلیل دیگر می‌تواند خام فروشی در ایران باشد که امری رایج است. شرکت‌های دولتی و خصولتی (به ظاهر خصوصی اما در حقیقت دولتی) برای سود مقطعی مواد اولیه را صادر می‌کنند؛ این امر خسارات زیادی را به اقتصاد ما وارد می‌سازد.
جمیلی اضافه کرد: اقتصاد ما سیاست زده است، در واقع اقتصاد ما دست خوش مسائل سیاسی می‌شود و این امر موجب افزایش مشکلات در حوزه اقتصادی کشور خواهد شد، کشور ما مسیر پرفراز و نشیبی را برای تبدیل به یک تولیدکننده واقعی در پیش دارد.
او معتقد است: باید به جای اینکه کارخانه‌های جدیدی را ایجاد کنیم، همان کارخانه‌های پیشین را تجهیز و به‌روز کنیم. کارخانجات ما در زمینه نوسازی و بازسازی نیز مشکلاتی دارند که اثرات آن در توانایی رقابت آنها با سایر کشور دیده می‌شود.
اولین گام موفقیت، شروع است
این کارآفرین با اشاره به اینکه برای هر کاری باید از یک جایی آن را آغاز کرد، گفت: این آغاز یک پله نزدیک‌تر به سوی موفقیت محسوب می‌شود، من حتی در دوره دهم انتخابات مجلس شورای اسلامی کاندیدا شدم و هدفم راه پیدا کردن به مجلس نبود، بلکه می‌خواستم بتوانم یک الگو برای دانشجوهایم و دیگر بانوان باشم، اینکه نشان دهم همه زنان می‌توانند در همه زمینه‌های کشورشان، به ویژه در بخش سیاسی و اجتماعی، حضور پیدا کنند.
جمیلی خاطرنشان کرد: هر شکست انسان را به موفقیت نزدیک‌تر می‌کند، هر از گاهی باید ریسک کرد، ممکن است با این ریسک برنده یا بازنده شوید، آینده‌ای که پایان واضحی ندارد ولی مطمئنا اگر رسیک می‌کنید، خود را برای هر شرایط خوب یا سختی آماده کرده‌اید، من نیز از این شرایط مستثنی نبودم. زمانی که بهترین شرایط برایم در آخرین کارخانه نساجی که کار می‌کردم فراهم بود، عزم رفتن در پیش گرفتم و آن کارخانه را با هدف رسیدن به مقصد، ایجاد کسب و کاری برای خود، ترک کردم.
این فعال اقتصادی در ادامه سخنانش در پاسخ به این سوال که چرا مردم ما علاقه‌ای به کارآفرینی نشان نمی‌دهند، گفت: این امر دلایل متفاوتی می‌تواند داشته باشد، زمانی که ثبات اقتصادی در کشور کم باشد، ریسک کارآفرینی و سرمایه‌گذاری نیز افزایش پیدا می‌کند، فرد همیشه به دنبال محیطی امن برای سرمایه‌گذاری است اما وقتی این شرایط برقرار نباشد، دیگر سرمایه‌ای برای ایجاد اشتغال و تولید نیست؛ این امر اثری تقریبا جبران‌ناپذیر به طور پیوسته و زنجیروار بر تمام چرخه اقتصاد کشور خواهد داشت.
تهیه و تنظیم از افسانه آشفته، خبرنگار ایسنا- منطقه خراسان
* انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «ماهنامه کارآفرین ناب» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.
