رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی تشریح کرد
جزئیات اعطای تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان
در دهه‌های اخیر متناسب با رشد علم و فناوری، گرایش به سمت راه‌اندازی شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان در سراسر جهان بیشتر شده است. ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و اگرچه کمی دیرتر از برخی از کشورها به این قافله پیوست؛ اما هرچه گذشت توجه‌ها به این سمت بیشتر شد. به گونه‌ای که در برنامه‌های توسعه‌ای چهارم و پنجم و البته لایحه برنامه ششم توسعه توجه ویژه‌ای به این مهم شده است. از تعیین‌کننده‌ترین اقدامات در ایران در راستای حمایت از توسعه شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان می‌توان به قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات اشاره کرد که در سال 89 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در ماده 5 این قانون پیش‌بینی‌شده بود صندوقی تحت عنوان «صندوق نوآوری و شکوفایی» وابسته به شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و زیر نظر رئیس شورا تأسیس شود. هیئت‌وزیران یک سال بعد و در شهریورماه سال 90 اساسنامه صندوق مذکور را تصویب کرد. اساسنامه این صندوق در اردیبهشت‌ماه سال 91 به تأیید شورای نگهبان رسید. در آبان ماه همان سال هیئت‌وزیران بنا به پیشنهاد شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری و به استناد ماده (13) قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات؛ آیین‌نامه اجرایی قانون یاد شده را به تصویب رساند. شروع ایجاد زیرساختارهای صندوق نوآوری و شکوفایی از جمله تهیه ساختار سازمانی، دستورالعمل‌ها، ایجاد کمیته اعتباری، تشکیل جلسات شورای معاونین و بررسی طرح‌های ارائه شده از سوی شرکت‌ها، در سال 92 آغاز شد. در این سال حدود 25 میلیارد تومان از سرمایه اولیه صندوق به آن پرداخت شد و در پایان این سال 55 شرکت، دانش‌بنیان شدند. در سال 93 با توجه به افزایش شمار شرکت‌های دانش‌بنیان و سیل طرح‌های ارائه شده به صندوق نوآوری و شکوفایی، تیم‌های کاری صندوق توسعه یافت و ارائه خدمات به متقاضیان گسترش یافت. در این سال بالغ بر 700 درخواست برای ارزیابی به صندوق نوآوری و شکوفایی ارسال شد و در مجموع بیش از 100 میلیارد تومان مصوبه برای آنها مقرر شد. فرصتی پیش آمد تا در گفتگو با بهزاد سلطانی- رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، در جریان برخی از اقدامات این صندوق در راستای حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان قرار گیریم و برنامه توسعه‌ای آن را برمبنای برنامه ششم توسعه، مرور کنیم.
ارزیابی بیش از 1200 طرح در سال 94
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی به عملکرد این صندوق در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این سال پس از ارزیابی بیش از 1200 طرح، در حدود 220 میلیارد تومان تسهیلات مصوب شد. بهزاد سلطانی با بیان این مطلب، افزود: صندوق نوآوری و شکوفایی در سال 94 همچنین با تمرکز بر افزایش تنوع خدمات مورد نیاز برای شرکت‌های دانش‌بنیان سعی بر شناسایی نیازمندی‌های این شرکت‌ها جهت حمایت هرچه بهتر کرد. به گفته وی، طراحی سازوکار سرمایه‌گذاری خطرپذیر، یکی از این اقدامات صندوق در سال گذشته درراستای تمرکز بر افزایش تنوع خدمات بود که بخشی از ثمرات آن در سال جاری نمود پیدا کرده است.
بودجه سال 96
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه «بودجه صندوق طبق لایحه دولت در سال آینده 200 میلیون دلار معادل 660 میلیارد تومان است»، تصریح کرد: در قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان یک منبع سه هزار میلیاردی برای صندوق در نظر گرفته شده است که آن را صندوق توسعه ملی پرداخت می‌کند. وی افزود: همچنین بر طبق قانون مصوب باید نیم درصد بودجه دولت به صورت کمک به صندوق داده شود تا این مبلغ صرف سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ریسک بشود که متأسفانه تا الآن از این نیم درصد هیچ بودجه‌ای به ما پرداخت نشده است. به گفته سلطانی، میزان بودجه نیم درصد دولت در بدترین حالت هزار و 400 میلیارد تومان است.
اهمیت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اهمیت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی خاطرنشان کرد: در حال حاضر شرکت دانش‌بنیان دانشگاهی راه‌اندازی نشده است ولی با مذاکراتی که با روسای دانشگاه‌ها انجام داده‌ایم قرار است برخی از موضوعات پایان‌نامه‌ها و پژوهشگاه‌های دانشگاهی که قابلیت تجاری‌سازی دارند را به صندوق معرفی کنند و ما به صورت پایلوت اقدام به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی کنیم. سلطانی با بیان اینکه صندوق سهامدار این شرکت‌ها خواهد شد، گفت: 49 درصد این سهام از آن صندوق می‌شود و پس از به موفقیت رسیدن سهام صندوق به فروش می‌رسد.
نحوه تأمین اعتبارات صندوق
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه «اعتبارات صندوق از دو طریق تأمین می‌شود»، تصریح کرد: یکی از منابع تأمین مالی این صندوق، صندوق توسعه ملی است که امیدواریم در سال جاری تحقق اعتبارات سه هزار میلیاردی این صندوق محقق شود و منبع دوم اختصاص نیم درصد بودجه عمومی دولت است. سلطانی با بیان اینکه «این اعتبارات قرار است صرف سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ریسک شود»، عدم توفیق کشور در سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را نبودن فضای مناسب دانست و گفت: از دو سال قبل، از سوی صندوق آمادگی برای ایجاد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر اعلام شده است و اعلام کردیم که شرکت‌ها به جای دریافت وام اقدام به سرمایه‌گذاری خطرپذیر کنند. به گفته وی، از 2800 طرح ارسالی به صندوق تنها 40 طرح تقاضای سرمایه‌گذاری خطرپذیر و مشارکت داشته‌اند و این عدد نشان می‌دهد که فرهنگ مشارکت در کشور بالا نیست.
تلاش صندوق برای کاهش زمان بررسی طرح‌ها
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با تأکید بر اینکه «شرکت‌های دانش‌بنیان از زمان بررسی طرح‌ها رضایت ندارند»، از ارائه راهکارهایی برای کاهش زمان بررسی به منظور دریافت تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی خبر داد و زمان بررسی طرح‌ها را سه تا شش ماه ذکر کرد و گفت: هدف‌گذاری ما برای صدور ضمانت‌نامه یک هفته و متوسط ارائه مجموعه خدمات به سه ماه است. به گفته وی، افزایش تعداد کارگزاران بر ارزیابی طرح‌ها، تفکیک مراحل تکمیل مدارک تا شروع ارزیابی‌ها، کوتاه کردن مسیر ارزیابی سرمایه در گردش را از جمله راهکارهای مناسب برای کاهش بررسی طرح‌ها ذکر کرد.
سامانه غزال
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین از راه‌اندازی سامانه غزال خبر داد و گفت: در این سامانه کلیه اطلاعات شرکت‌های دانش‌بنیان اعم از پرداخت اقساط، نظارت فنی و خاتمه طرح‌ها در آن درج خواهد شد. به گفته وی، شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق سامانه می‌توانند به کلیه اطلاعات مربوط به شرکت خود دسترسی پیدا کنند.
وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر خاتمه فنی
سلطانی همچنین گفت: در حال حاضر بازپرداخت اقساط تسهیلات اکثر شرکت‌ها آغاز شده است ولی تعداد زیادی از این شرکت‌ها درخواست مهلت برای بازپرداخت این اقساط کرده‌اند. وی با بیان اینکه «این روند در حال افزایش است»، گفت: ما درخواست‌های این شرکت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم و بسته به شرایط آنها تصمیم‌گیری می‌کنیم.
تفکیک ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در پایان به میزان تسهیلات ارائه شده به شرکت‌های دانش‌بنیان به تفکیک تنوع فناوری‌ها اشاره کرد و گفت: شرکت‌های مرتبط با فناوری‌های زیستی بیشترین حجم تسهیلات را دریافت کردند.
ارزیابی بیش از 1200 طرح در سال 94
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی به عملکرد این صندوق در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این سال پس از ارزیابی بیش از 1200 طرح، در حدود 220 میلیارد تومان تسهیلات مصوب شد. بهزاد سلطانی با بیان این مطلب، افزود: صندوق نوآوری و شکوفایی در سال 94 همچنین با تمرکز بر افزایش تنوع خدمات مورد نیاز برای شرکت‌های دانش‌بنیان سعی بر شناسایی نیازمندی‌های این شرکت‌ها جهت حمایت هرچه بهتر کرد. به گفته وی، طراحی سازوکار سرمایه‌گذاری خطرپذیر، یکی از این اقدامات صندوق در سال گذشته درراستای تمرکز بر افزایش تنوع خدمات بود که بخشی از ثمرات آن در سال جاری نمود پیدا کرده است.
بودجه سال 96
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه «بودجه صندوق طبق لایحه دولت در سال آینده 200 میلیون دلار معادل 660 میلیارد تومان است»، تصریح کرد: در قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان یک منبع سه هزار میلیاردی برای صندوق در نظر گرفته شده است که آن را صندوق توسعه ملی پرداخت می‌کند. وی افزود: همچنین بر طبق قانون مصوب باید نیم درصد بودجه دولت به صورت کمک به صندوق داده شود تا این مبلغ صرف سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ریسک بشود که متأسفانه تا الآن از این نیم درصد هیچ بودجه‌ای به ما پرداخت نشده است. به گفته سلطانی، میزان بودجه نیم درصد دولت در بدترین حالت هزار و 400 میلیارد تومان است.
اهمیت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به اهمیت ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی خاطرنشان کرد: در حال حاضر شرکت دانش‌بنیان دانشگاهی راه‌اندازی نشده است ولی با مذاکراتی که با روسای دانشگاه‌ها انجام داده‌ایم قرار است برخی از موضوعات پایان‌نامه‌ها و پژوهشگاه‌های دانشگاهی که قابلیت تجاری‌سازی دارند را به صندوق معرفی کنند و ما به صورت پایلوت اقدام به ایجاد شرکت‌های دانش‌بنیان دانشگاهی کنیم. سلطانی با بیان اینکه صندوق سهامدار این شرکت‌ها خواهد شد، گفت: 49 درصد این سهام از آن صندوق می‌شود و پس از به موفقیت رسیدن سهام صندوق به فروش می‌رسد.
نحوه تأمین اعتبارات صندوق
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با بیان اینکه «اعتبارات صندوق از دو طریق تأمین می‌شود»، تصریح کرد: یکی از منابع تأمین مالی این صندوق، صندوق توسعه ملی است که امیدواریم در سال جاری تحقق اعتبارات سه هزار میلیاردی این صندوق محقق شود و منبع دوم اختصاص نیم درصد بودجه عمومی دولت است. سلطانی با بیان اینکه «این اعتبارات قرار است صرف سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ریسک شود»، عدم توفیق کشور در سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر را نبودن فضای مناسب دانست و گفت: از دو سال قبل، از سوی صندوق آمادگی برای ایجاد سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر اعلام شده است و اعلام کردیم که شرکت‌ها به جای دریافت وام اقدام به سرمایه‌گذاری خطرپذیر کنند. به گفته وی، از 2800 طرح ارسالی به صندوق تنها 40 طرح تقاضای سرمایه‌گذاری خطرپذیر و مشارکت داشته‌اند و این عدد نشان می‌دهد که فرهنگ مشارکت در کشور بالا نیست.
تلاش صندوق برای کاهش زمان بررسی طرح‌ها
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی با تأکید بر اینکه «شرکت‌های دانش‌بنیان از زمان بررسی طرح‌ها رضایت ندارند»، از ارائه راهکارهایی برای کاهش زمان بررسی به منظور دریافت تسهیلات صندوق نوآوری و شکوفایی خبر داد و زمان بررسی طرح‌ها را سه تا شش ماه ذکر کرد و گفت: هدف‌گذاری ما برای صدور ضمانت‌نامه یک هفته و متوسط ارائه مجموعه خدمات به سه ماه است. به گفته وی، افزایش تعداد کارگزاران بر ارزیابی طرح‌ها، تفکیک مراحل تکمیل مدارک تا شروع ارزیابی‌ها، کوتاه کردن مسیر ارزیابی سرمایه در گردش را از جمله راهکارهای مناسب برای کاهش بررسی طرح‌ها ذکر کرد.
سامانه غزال
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی همچنین از راه‌اندازی سامانه غزال خبر داد و گفت: در این سامانه کلیه اطلاعات شرکت‌های دانش‌بنیان اعم از پرداخت اقساط، نظارت فنی و خاتمه طرح‌ها در آن درج خواهد شد. به گفته وی، شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق سامانه می‌توانند به کلیه اطلاعات مربوط به شرکت خود دسترسی پیدا کنند.
وضعیت شرکت‌های دانش‌بنیان از نظر خاتمه فنی
سلطانی همچنین گفت: در حال حاضر بازپرداخت اقساط تسهیلات اکثر شرکت‌ها آغاز شده است ولی تعداد زیادی از این شرکت‌ها درخواست مهلت برای بازپرداخت این اقساط کرده‌اند. وی با بیان اینکه «این روند در حال افزایش است»، گفت: ما درخواست‌های این شرکت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم و بسته به شرایط آنها تصمیم‌گیری می‌کنیم.
تفکیک ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان
رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی در پایان به میزان تسهیلات ارائه شده به شرکت‌های دانش‌بنیان به تفکیک تنوع فناوری‌ها اشاره کرد و گفت: شرکت‌های مرتبط با فناوری‌های زیستی بیشترین حجم تسهیلات را دریافت کردند.
خانه کارآفرینان ایران
