بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران بازار کار معتقدند برنامه‌های اشتغال‌زایی باید در قالب سیاست‌های توسعه کارآفرینی دنبال شود. به اعتقاد این افراد اشتغال محصول کارآفرینی است.
با همه تأکیدی که از جانب صاحب‌نظران حوزه اشتغال کشور درراستای ضرورت توسعه کارآفرینی عنوان می‌شود اما به نظر می‌رسد که سیاست‌های اشتغال‌زایی همچنان برمبنای برنامه‌های کلیشه‌ای و آزمون‌وخطا اجرایی می‌شوند. این در حالی است که از وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر می‌رسد که این وزارتخانه به دنبال ایجاد زیرساخت‌های قانونی کارآفرینی در کشور است. به گفته معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اقدامات لازم و مطالعات مربوطه برای تدوین زیرساخت‌های قانونی کارآفرینی کشور شروع شده، اما هنوز به نتیجه نرسیده است. آن‌گونه که عیسی منصوری می‌گوید، برای ایجاد زیرساخت‌های قانونی کارآفرینی در کشور لازم است که در قوانین موجود اصلاحاتی انجام شود. مشروح گفت‌وگو با عیسی منصوری معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را در ادامه می‌خوانید:
آغاز کارهای مطالعاتی و تنقیح قوانین
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با تأکید بر اصلاح قوانین با رویکرد توسعه کارآفرینی، به اقدامات وزارتخانه متبوع خود در این راستا اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: در هماهنگی با دستگاه‌های مربوطه کارهای مطالعاتی و تنقیح قوانین را شروع کرده‌ایم و در دست اجرا داریم.
توسعه کارآفرینی در میان دانش‌آموختگان
منصوری به‌ضرورت توسعه کارآفرینی در میان دانش‌آموختگان دانشگاهی اشاره کرد و گفت: موضوع قاعده گذاری از کلاس به کار در سطح فراگیر طراحی شده است که یکی از برنامه‌های آن مهارت و تخصص معطوف به کسب‌وکار است. وی افزود: هماهنگی خوبی بین وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ علوم، تحقیقات و فناوری؛ صنعت، معدن و تجارت و آموزش‌وپرورش، برای تربیت نیروی انسانی دارای مهارت و کارآفرین با اجرای طرح‌های متعددی همچون کاشف، فاتب و فاجد انجام شده است. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه «باید مطلع بود که آموزش‌های ارائه شده منجر به چه نوعی از کسب‌وکار می‌شود »، مهم‌ترین هدف از اجرای بسته مطالعاتي الگوي توانمندسازي، اشتغال پذيري و كارآفريني دانشجويان (طرح تاک) را فراهم‌سازی مرتبط سازی آموزش و کارآفرینی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برشمرد و تصریح کرد: سال گذشته تقویت طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به شکل آزمایشی در هشت استان کشور اجرا شد و بناست این طرح گسترش یابد.
توسعه کارآفرینی مبتنی بر ظرفیت‌های منطقه‌ای
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با بیان اینکه «واحدهای صنعتی و تولیدی بخش بزرگی از اشتغال را بر عهده‌دارند و در فرآیند اشتغال‌زایی در اولویت توسعه ظرفیت کسب‌وکارها قرار دارند» گفت: پس از ساماندهی واحدهای صنعتی و تولیدی موجود در سیاست‌های توسعه کسب‌وکار، دولتمردان به سراغ ایجاد کسب‌وکارهای جدید متناسب با ظرفیت هر منطقه و افزایش رغبت در میان کارآفرینان می‌روند. به گفته وی، برنامه ملی برای انسجام‌بخشی مطالعه و تحلیل و جهت‌گیری مشخص وجود دارد و در لایه استانی می‌توانیم مقتضیات، استعدادها و جهت‌گیری هر منطقه را لحاظ کنیم. منصوری تأکید کرد: در سطح استان‌ها باید بکوشیم تا پویایی در امر اشتغال ایجاد کنیم و در این راستا گام اول، تشخیص بهره‌وری استان است که اگر بهره‌وری تحقق پیدا کند قطعاً وضعیت سرمایه‌گذاری و اشتغال نیز مشخص‌شده و بهبود پیدا می‌کند، لذا باید بکوشیم جهت‌گیری اقتصادی منطقه را کشف کرده و در راستای آن پیش برویم.
ضرورت جهت‌گیری آموزش کشور مطابق با نیاز کشور
منصوری به نقش آموزش در توسعه کارآفرینی و اشتغال اشاره کرد و گفت: سیاست‌های توسعه کارآفرینی و اشتغال در دولایه و شامل سیاست‌های کلان و میانی می‌شود که در لایه اول و در بخش سیاست‌های کلان، مباحثی مانند مباحث پولی و مالی و همچنین موارد مربوط به تجارت خارجی مطرح می‌شود که باید معطوف به کارآفرینی و اشتغال باشند. وی افزود: در لایه دوم، سیاست‌های میانی قرار دارند. سیاست‌های آموزشی در این لایه قرار دارند که متاسفانه جهت‌گیری حوزه آموزش کشور در حال حاضر حتی در بخش مهارتی مطابق با نیاز کشور نیست. نوع دیگر سیاست‌های میانی، حضور در بازار جهانی است که در حال ایجاد نهادی برای این امر هستیم. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه «باید جریانی از اقتصاد را انتخاب کنیم که تأثیرات مثبت در کارآفرینی و اشتغال داشته باشند و نیازهای جدید را رفع کنند»، تصریح کرد: حوزه دانش‌آموختگان دانشگاهی نیازمند فکر و اندیشه است و در این راستا به نسل جدیدی از مشاغل در حوزه‌هایی چون IT، ICT، گردشگری و... نیاز داریم. وی به طرح «آموزش همراه با تولید» اشاره کرد و از بخش پوشاک به عنوان یکی از بخش‌های منتخب جهت اجرای این طرح در کشور نام برد و گفت: به دلیل ارزش‌افزوده بالا در بخش پوشاک و همچنین ظرفیت بالای اشتغال‌زایی در این بخش، گام اول را در جهت برنامه‌ریزی و ایجاد اشتغال در این حوزه برداشته‌ایم و طی حدود دو ماه گذشته ۲۰ قرارداد با کشورهای خارجی مبنی بر آموزش همراه با تولید در این بخش، منعقد شده است. در حوزه IT و ICT نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است.
استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش مشاغل خانگی درراستای توسعه کارآفرینی
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به‌ضرورت استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش مشاغل خانگی درراستای توسعه کارآفرینی و اشتغال در کشور اشاره کرد و از طراحی الگوی جدید توسعه مشاغل خانگی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد و تصریح کرد: قاعده‌ای که در گذشته وجود داشت این بود که مجوز و وام برای این مشاغل بدهیم و فرض کنیم مشاغل خانگی ایجاد شده است؛ اما این روش منجر به اشتغال پایداری نشد؛ بنابراین الگوی جدید توسعه مشاغل را در وزارتخانه طراحی کرده‌ایم که امسال در دستور کار قرار گرفته و نتایج مثبتی نیز به همراه داشته است. وی دیدگاهی را که ایجاد اشتغال را نیازمند پرداخت وام می‌داند، موردانتقاد قرار داد و گفت: امروز عده‌ای تصور می‌کنند که باید وام و تسهیلاتی پرداخت شود تا یک یا چند شغل به وجود آید، درصورتی‌که منظور از اشتغال‌زایی پرداخت وام نیست و جهت‌گیری اشتغال در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های کلان کشور باید به‌گونه‌ای باشد که خروجی و نتایج ملموسی به دنبال داشته باشد.
حمایت تسهیلاتی از کارآفرینان در قالب طرح تکاپو
منصوری به طرح تکاپو و حمایت‌های مالی پیش‌بینی شده در قالب این طرح از کارآفرینان اشاره کرد و گفت: در اجرای طرح «تکاپو» مزیت‌های شغلی استان‌ها و استعدادهای اشتغال‌زایی آن‌ها شناسایی خواهد شد و در این راستا برنامه‌ریزی خواهد شد. با اجرای این طرح مهارت‌ها و قابلیت‌های بیکاران در کمترین زمان ممکن شناسایی می‌شود.
به گفته وی، این طرح در سال ۱۳۹۴ در شش استان کشور به‌صورت آزمایشی به اجرا درآمد و در پنج‌ماهه سال ۱۳۹۵ نیز در ۲۰ استان کشور اجرایی شد. معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان به حمایت مالی از کارآفرینان در قالب طرح تکاپو اشاره کرد و گفت: کارآفرینانی که درصدد توسعه طرح‌ها و ایده‌های کارآفرینانه خود برای افزایش تعداد شاغلان باشند از تسهیلات پیش‌بینی شده در این طرح بهره‌مند می‌شوند.
آغاز کارهای مطالعاتی و تنقیح قوانین
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با تأکید بر اصلاح قوانین با رویکرد توسعه کارآفرینی، به اقدامات وزارتخانه متبوع خود در این راستا اشاره کرد و خاطرنشان ساخت: در هماهنگی با دستگاه‌های مربوطه کارهای مطالعاتی و تنقیح قوانین را شروع کرده‌ایم و در دست اجرا داریم.
توسعه کارآفرینی در میان دانش‌آموختگان
منصوری به‌ضرورت توسعه کارآفرینی در میان دانش‌آموختگان دانشگاهی اشاره کرد و گفت: موضوع قاعده گذاری از کلاس به کار در سطح فراگیر طراحی شده است که یکی از برنامه‌های آن مهارت و تخصص معطوف به کسب‌وکار است. وی افزود: هماهنگی خوبی بین وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی؛ علوم، تحقیقات و فناوری؛ صنعت، معدن و تجارت و آموزش‌وپرورش، برای تربیت نیروی انسانی دارای مهارت و کارآفرین با اجرای طرح‌های متعددی همچون کاشف، فاتب و فاجد انجام شده است. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه «باید مطلع بود که آموزش‌های ارائه شده منجر به چه نوعی از کسب‌وکار می‌شود »، مهم‌ترین هدف از اجرای بسته مطالعاتي الگوي توانمندسازي، اشتغال پذيري و كارآفريني دانشجويان (طرح تاک) را فراهم‌سازی مرتبط سازی آموزش و کارآفرینی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی برشمرد و تصریح کرد: سال گذشته تقویت طرح کارورزی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی به شکل آزمایشی در هشت استان کشور اجرا شد و بناست این طرح گسترش یابد.
توسعه کارآفرینی مبتنی بر ظرفیت‌های منطقه‌ای
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با بیان اینکه «واحدهای صنعتی و تولیدی بخش بزرگی از اشتغال را بر عهده‌دارند و در فرآیند اشتغال‌زایی در اولویت توسعه ظرفیت کسب‌وکارها قرار دارند» گفت: پس از ساماندهی واحدهای صنعتی و تولیدی موجود در سیاست‌های توسعه کسب‌وکار، دولتمردان به سراغ ایجاد کسب‌وکارهای جدید متناسب با ظرفیت هر منطقه و افزایش رغبت در میان کارآفرینان می‌روند. به گفته وی، برنامه ملی برای انسجام‌بخشی مطالعه و تحلیل و جهت‌گیری مشخص وجود دارد و در لایه استانی می‌توانیم مقتضیات، استعدادها و جهت‌گیری هر منطقه را لحاظ کنیم. منصوری تأکید کرد: در سطح استان‌ها باید بکوشیم تا پویایی در امر اشتغال ایجاد کنیم و در این راستا گام اول، تشخیص بهره‌وری استان است که اگر بهره‌وری تحقق پیدا کند قطعاً وضعیت سرمایه‌گذاری و اشتغال نیز مشخص‌شده و بهبود پیدا می‌کند، لذا باید بکوشیم جهت‌گیری اقتصادی منطقه را کشف کرده و در راستای آن پیش برویم.
ضرورت جهت‌گیری آموزش کشور مطابق با نیاز کشور
منصوری به نقش آموزش در توسعه کارآفرینی و اشتغال اشاره کرد و گفت: سیاست‌های توسعه کارآفرینی و اشتغال در دولایه و شامل سیاست‌های کلان و میانی می‌شود که در لایه اول و در بخش سیاست‌های کلان، مباحثی مانند مباحث پولی و مالی و همچنین موارد مربوط به تجارت خارجی مطرح می‌شود که باید معطوف به کارآفرینی و اشتغال باشند. وی افزود: در لایه دوم، سیاست‌های میانی قرار دارند. سیاست‌های آموزشی در این لایه قرار دارند که متاسفانه جهت‌گیری حوزه آموزش کشور در حال حاضر حتی در بخش مهارتی مطابق با نیاز کشور نیست. نوع دیگر سیاست‌های میانی، حضور در بازار جهانی است که در حال ایجاد نهادی برای این امر هستیم. این مقام مسئول در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با تأکید بر اینکه «باید جریانی از اقتصاد را انتخاب کنیم که تأثیرات مثبت در کارآفرینی و اشتغال داشته باشند و نیازهای جدید را رفع کنند»، تصریح کرد: حوزه دانش‌آموختگان دانشگاهی نیازمند فکر و اندیشه است و در این راستا به نسل جدیدی از مشاغل در حوزه‌هایی چون IT، ICT، گردشگری و... نیاز داریم. وی به طرح «آموزش همراه با تولید» اشاره کرد و از بخش پوشاک به عنوان یکی از بخش‌های منتخب جهت اجرای این طرح در کشور نام برد و گفت: به دلیل ارزش‌افزوده بالا در بخش پوشاک و همچنین ظرفیت بالای اشتغال‌زایی در این بخش، گام اول را در جهت برنامه‌ریزی و ایجاد اشتغال در این حوزه برداشته‌ایم و طی حدود دو ماه گذشته ۲۰ قرارداد با کشورهای خارجی مبنی بر آموزش همراه با تولید در این بخش، منعقد شده است. در حوزه IT و ICT نیز برنامه‌ریزی‌هایی صورت گرفته است.
استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش مشاغل خانگی درراستای توسعه کارآفرینی
معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، به‌ضرورت استفاده از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بخش مشاغل خانگی درراستای توسعه کارآفرینی و اشتغال در کشور اشاره کرد و از طراحی الگوی جدید توسعه مشاغل خانگی توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی خبر داد و تصریح کرد: قاعده‌ای که در گذشته وجود داشت این بود که مجوز و وام برای این مشاغل بدهیم و فرض کنیم مشاغل خانگی ایجاد شده است؛ اما این روش منجر به اشتغال پایداری نشد؛ بنابراین الگوی جدید توسعه مشاغل را در وزارتخانه طراحی کرده‌ایم که امسال در دستور کار قرار گرفته و نتایج مثبتی نیز به همراه داشته است. وی دیدگاهی را که ایجاد اشتغال را نیازمند پرداخت وام می‌داند، موردانتقاد قرار داد و گفت: امروز عده‌ای تصور می‌کنند که باید وام و تسهیلاتی پرداخت شود تا یک یا چند شغل به وجود آید، درصورتی‌که منظور از اشتغال‌زایی پرداخت وام نیست و جهت‌گیری اشتغال در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های کلان کشور باید به‌گونه‌ای باشد که خروجی و نتایج ملموسی به دنبال داشته باشد.
حمایت تسهیلاتی از کارآفرینان در قالب طرح تکاپو
منصوری به طرح تکاپو و حمایت‌های مالی پیش‌بینی شده در قالب این طرح از کارآفرینان اشاره کرد و گفت: در اجرای طرح «تکاپو» مزیت‌های شغلی استان‌ها و استعدادهای اشتغال‌زایی آن‌ها شناسایی خواهد شد و در این راستا برنامه‌ریزی خواهد شد. با اجرای این طرح مهارت‌ها و قابلیت‌های بیکاران در کمترین زمان ممکن شناسایی می‌شود.
به گفته وی، این طرح در سال ۱۳۹۴ در شش استان کشور به‌صورت آزمایشی به اجرا درآمد و در پنج‌ماهه سال ۱۳۹۵ نیز در ۲۰ استان کشور اجرایی شد. معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان به حمایت مالی از کارآفرینان در قالب طرح تکاپو اشاره کرد و گفت: کارآفرینانی که درصدد توسعه طرح‌ها و ایده‌های کارآفرینانه خود برای افزایش تعداد شاغلان باشند از تسهیلات پیش‌بینی شده در این طرح بهره‌مند می‌شوند.
روزنامه تفاهم
