مسائل اصلی و سناریوهای پیش روی ایران در سال آینده با انجام پژوهش «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مشخص شدند.
در این پژوهش که از مهرماه سال ۱۳۹۵ آغاز شد،
مسائل ایران در سال ۱۳۹۶ با بهره‌گیری از هفت مسیر شناسایی و با نظر خبرگان اولویت‌بندی شد. در نهایت ۱۰۰ مسئله ایران به شرح زیر هستند:
1. ضرورت اصلاحات ساختاری اقتصادی
2. بحران تامین آب
3. بیکاری
4. فساد سیستمی
5. ناامیدی نسبت به آینده
6. سرمایه اجتماعی و اعتماد عمومی
7. بحران ریزگردها
8. پیامدهای بحران آب
9. فقر و نابرابری
10. رکود / رونق اقتصادی
11. بی‌تفاوتی اجتماعی
12. سرمایه‌‌گذاری اقتصادی داخلی و خارجی
13. ناکارایی‌های نظام قضایی
14. اخلاق عمومی
15. بحران آلودگی هوا
16. امنیت روانی و اجتماعی
17. انتخابات ۱۳۹۶
18. اختلاف نظرهای کلان حاکمیتی
19. حقوق اساسی و شهروندی
20. کارکردهای اجتماعی فضای مجازی
21. بحران بانک‌ها
22. قضاوت افکار عمومی درباره عملکرد حاکمیت
23. پایداری برجام
24. نزاع‌های سیاسی جریان‌های قدرت
25. مسائل صداوسیما
26. قاچاق و فربگی اقتصاد زیرزمینی و مشکلات نظام گمرکی
27. تخریب تنوع زیستی، مسائل جنگل‌ها و گونه‌های زیستی جانوری
28. امنیت نرم
29. مسائل سلامت روان
30. بی‌توجهی به پایداری زیست‌محیطی
31. تخریب منابع خاک
32. مشکلات سلامت ناشی از آلودگی‌های گوناگون
33. نزاع‌های آب بر سر انتقال آب در داخل ایران و با کشورهای همسایه
34. اختلافات درون‌حاکمیتی درباره مسائل فرهنگ
35. فساد علمی
36. پیامدهای تغییرات اقلیمی برای ایران
37. سوء مصرف مواد
38. ضرورت بهره‌وری انرژی و توجه به انرژی‌های نو
39. آلودگی آب
40. چالش‌های نظام سلامت
41. امنیت نظامی
42. کالایی‌شدن علم و به‌محاق رفتن عدالت آموزشی
43. تحولات اجتماعی آموزش عالی
44. بازار جهانی انرژی
45. تمرکزگرایی در تهران
46. تعدد نهادهای سیاست‌گذار و مجری در حوزه علم، دانش و آموزش
47. قطبی‌شدگی جامعه
48. طرح تحول سلامت
49. ناکارآمدی مدیریت بازیافت و مسائل ناشی از انبوه زباله‌ها
50. مشکلات سلامت ناشی از سبک زندگی جدید
51. سیاست‌های خصوصیسازی و پیامدهای آن
52. چالش‌های توسعه گردشگری
53. چالش‌های مراجعان سلامت و بیماران
54. حاشیه‌نشینی شهری
55. برنامه ششم توسعه
56. مسائل دارو
57. تورم
58. ازدواج
59. بحران کنش جمعی در حوزه محیط‌زیست
60. مسائل معلمان
61. بحران اداره کلانشهرها
62. سیاست خارجی دولت ایالات متحده امریکا
63. بودجه دولت
64. مرکزگریزی از الگوهای هنجاری رسمی
65. پر رنگ شدن اقتصاد فرهنگ
66. چالش‌های رابطه علمی ایران با جهان
67. ضرورت توسعه نوآوری و فعالیت‌های دانش‌بنیان
68. حجم بالای بدهی‌های دولت
69. حرکت به سمت پیری جمعیت
70. مسائل دانش‌آموزان
71. فقدان سواد رسانه‌ای
72. تقابل ایران و عربستان
73. بحران صندوق‌های بازنشستگی
74. اعتراض‌ها
75. چالش‌های قومی
76. نزاع‌های هویتی
77. تغییر الگوی خانواده
78. رکود مسکن
79. تغییر الگوی بیماری و شیوع بیماری‌های مزمن
80. گسترش افشاگری و درز اطلاعات
81. مشکلات زیرساختی ناوگان حمل و نقل
82. مناقشات حقوق زنان
83. گسترش ریسک‌پذیری جنسی
84. نقش‌آفرینی منطقه‌ای روسیه
85. تحولات دینداری ایرانیان
86. مسائل نسلی
87. توسعه انفجاری بازار فناوری اطلاعات
88. مخاطرات امنیتی گروه‌های تکفیری
89. تغییر ترجیحات مردم در حوزه سلامت
90. جایگاه مرجعیت دینی
91. مسائل دانشگاه آزاد
92. مسائل شبکه‌های ماهواره‌ای
93. سهم کشاورزی در رشد تولید ناخالص داخلی
94. ضرورت نوسازی شهری
95. برملاشدن مشکلات ساختاری آموزش عالی برای افکار عمومی
96. تحولات مناطق کردنشین
97. بهره‌برداری از شبکه ملی اطلاعات
98. سرنوشت سوریه
99. تقابل کسب‌وکارهای نوپا و سنتی
100. گسترش اختلافات میان‌فرهنگی در سطح جهانی
با مشخص شدن امتیاز متغیرها، ۱۵ مسئله که دارای همزمان اهمیت و عدم قطعیت بالای ۵۰ از ۱۰۰ بودند برای سناریوسازی انتخاب شدند. این ۱۵ متغیر در قالب سه «عدم قطعیت کلیدی» دسته‌بندی شدند و پس از مشخص کردن حالت های آن ها با تشکیل پنل خبرگان و کمک گرفتن از نرم‌افزار سناریو ویزارد در نهایت سناریوهای پیش روی جامعه ایران در سال ۱۳۹۶ به دست آمد. نتایج کامل این پژوهش در ایام نوروز در وب‌سایت آینده‌بان منتشر خواهد شد.
در «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» تعدادی از نهادهای علمی، پژوهشی و مطالعاتی دولتی و غیردولتی کشور نیز با آینده‌بان همراه هستند و با یاری آن ها دریافت نظرات شهروندان و خبرگان در سطح وسیع‌تری نسبت به سال‌های گذشته انجام شده است.
حامی اصلی «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری است که با همکاری این نهاد امکان دسترسی به اتاق‌های فکر استان‌های سراسر کشور فراهم شد و خبرگان و کارشناسان حوزه‌های مختلف در نظرسنجی‌های امسال شرکت کردند. بر این اساس یافته‌های مربوط به «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» با اطمینان بیشتری نسبت به سال‌های قبل منعکس‌کننده نظرات خبرگان سراسر کشور خواهد بود.
همچنین پس از انتشار گزارش عمومی «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» با همراهی دیگر حامیان این پروژه در سال ۱۳۹۶ نشست‌های علمی برای نقد و بررسی مسائل ایران برگزار خواهد شد. حامیان «آینده‌پژوهی ایران ۱۳۹۶» در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، محیط زیست، سلامت و علم و فناوری شامل انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران، اندیشکده تدبیر آب ایران، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، انجمن ارزیابی محیط زیست ایران، پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمان، انجمن اقتصاد شهری ایران، موسسه مطالعات ایران و اوراسیا، مرکز تحقیقات سیاستگذاری سلامت دانشگاه علوم پزشکی شیراز و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات خواهند بود.
منبع: http://ifs1396.ir
