سمانه فَمی تفرشی، خانم خانه‌داری که موفق شده است در مسیر علایق شخصی خود دست به کارآفرینی بزند. او دانشجوی ترم آخر حقوق است و با پشتکار زیاد توانسته جمعی از نویسندگان خلاق را در انجمنی با نام "کافه رمان پارسی" دور یکدیگر جمع کند. از نظر خودش او ابتدا یک همسر است و بعد از آن مادر یک دختر 16 ساله و یک پسر 12 ساله است. دغدغه‌ این بانوی کارآفرین آفرينش قلم‌های پاک برای نویسندگی است و هدفش از احداث "کافه رمان" را  تحصیل در دانشگاه زندگی تعبیر می‌کند.

اگر مایلید یک مصاحبه پر انرژی و سرشار از میل به پیشرفت ایران و ایرانی، ارتقای سطح فرهنگی و حمایت از استعدادهای جوان را مطالعه کنید با ادامه این مطلب با ما همراه باشید.

کارآفرین ناب: خانم تفرشی چطور وارد مسیر کارآفرینی شدید؟
از سال 1385 به خاطر تحصیل همسرم در کشور روسیه زندگی می‌کردم و زمان زیادی را به تنهایی در خانه در فضاي مجازي می‌گذراندم. بعد از مدتي با يک مدرسه کارآفريني آشنا شدم. در این مدرسه به خانم‌ها و جوانان کمک می‌شد تا در زمینه کارآفرینی توانمند بشوند. در این مدرسه، دوره‌های خیلی خوبی به‌صورت گام‌به‌گام برگزار شد.
شرکت در این‌دوره‌ها به این شکل بود که هنرجویان بعد از ثبت‌نام ، ایده خود را انتخاب کرده و مرحله‌به‌مرحله همزمان با حضور در یک دوره 10 تا 12 جلسه همراه با استاد طرح کسب‌وکارشان را کامل می‌کردند.

طرح کسب‌وکار من هم درباره کافه رمان بود. من در آن زمان علاقه زیادی به رمان و داستان‌های ایرانی و تا حدودی خارجی داشتم و چون زمان زیادی را در خانه می‌گذراندم بیشتر اوقات رمان می‌خواندم، شاید در ماه پنج تا شش رمان می‌خریدم و می‌خواندم.
کم‌کم با گران شدن قیمت کتاب‌ ها، فکر و ایده‌ای به ذهنم رسید که به‌جای پرداخت هزینه زیاد، به دو صورت فضایی را برای خانم‌ها فراهم کنم که زمانی را برای مطالعه کتاب در آنجا بگذرانند. اولین فضا به صورت اینترنتی بود که خداروشکر محقق شد و در وب‌سایت "کافه رمان" این فضا به وجود آمد که خانم‌ها علاوه بر مطالعه رمان‌هایی که نوشته خود کاربران است، در نقد و گفتگو پیرامون کتاب‌ها نیز شرکت کنند.
دومین فضای مدنظرم، فضایی است که به‌صورت کافی‌شاپ مخصوص بانوان فراهم شود تا ايشان بتوانند یک الی دو ساعت در روز به این مکان آمده و کتاب بخوانند و یا کتاب به امانت بگیرند و در کنار آن با چای و قهوه پذیرایی شوند.

 آرزوی من اينست که این فضا محدود به مکان خاصی نباشد و در هر محله یک کافه رمان احداث شود و فرهنگ کتاب‌خوانی در هر محله نهادینه شود. البته درخصوص فضای فیزیکی تلاش بسیاری برای محقق کردن ایده‌ام انجام دادم و چندباری هم اقدام به راه اندازی آن کردم اما به جهت نبود سرمايه کافي موفق به راه اندازي آن تا به الان نشده‌ام.
اميدوارم بتوانم به ياری خداوند فضای ثابت و با کیفیتی را برای این منظور تهیه کنم. اما در حال حاضر بر روی فضای مجازی تمرکز دارم و می‌خواهم آن را در پیش بگیرم و بر روی دوره‌های آموزشی فعالیت داشته و همچنان جلسات نقد و رونمایی کتاب و دیدار با نویسندگان را برگزار کنم.

کارآفرین ناب: مخاطبان شما چه کسانی هستند و روال این دوره‌های آموزشی به چه صورت است؟
بیشتر مخاطبین ما خانم‌هایی هستند که در وب‌سایت کافه رمان عضو هستند اما تمرکز مجموعه ما بر روی مدارس دخترانه و دانش‌آموزان متوسط اول و دوم می‌باشد.
طرح این دوره‌های آموزشی به نام «داستان دفاع مقدس»  به این صورت است که 8 ساعت به‌صورت آنلاین آموزش‌های تصویری در وب‌سایت قرار داده می‌شود. علاوه بر آن 7 ساعت دیگر هم به‌صورت حضوری کلاس‌های تئوری برگزار می‌شود. 2 ساعت کلاس آموزشی در مدارس برپا می‌شود و 5 ساعت باقی مانده در قالب اردوی نیم‌روزه در آمفی تئاتر باغ موزه دفاع مقدس برگزار می‌شود.

کارآفرین ناب: هدفتان از برگزاری این دوره‌های آموزشی چیست و چرا بیشتر بر روی دانش‌آموزان متوسطه تمرکز دارید؟
متأسفانه برخی از نویسندگان برای آثار خود ارزش زيادی قائل نیستند و وقت کافي براي بالا بردن کيفيت آثار خود علی‌رغم  گران بودن قيمت کتاب، نمی‌گذارند و اهمیتی برای سلیقه مخاطب قائل نیستند.
به همین خاطر من تصمیم گرفتم کلاس‌هايی از مبتدی تا حرفه‌ای برگزار کنم تا خروجی آن چاپ یک رمان با کیفیت و با مضامين معنوی و اخلاقی باشد. بنابراین دوره‌های آموزش داستان‌نویسی و خلاقیت را ترتیب داده‌ام که طی یک پروسه حدوداً 5 ساله حاصل کار این دوره‌های آموزشی، نهایتاً 500 نفر دختر جوان در قالب نویسنده خلاق باشد.
قدرت حلاجی این نویسندگان جوان آنقدر بالا باشد که شما هر مطلبی را درباره هر موضوعی مثل دفاع مقدس ، تهاجم فرهنگي، محیط زیست و غیره به آنها بدهید، پس از یک تحقیق 5، 6 ساعته بتوانند یک مطلب تأثیرگذار را به شما ارائه بدهند.
زمانیکه این دانش‌آموزان وارد دانشگاه می‌شوند برای انجام تحقیقات دانشگاهی دیگر به سمت اینترنت و کپی کردن نخواهند رفت و خیلی راحت می توانند از سبک نوشتنشان استفاده مفید کنند. به همین خاطر سبک آموزش را محدود به موضوعات ادبی نکرده‌ام و در هر قالبی که دانش‌آموزان به آن علاقه‌مند هستند اعم از علمی و خبری و یا گزارشی می‌توانند ورود داشته باشند.

کارآفرین ناب:  همکاریتان با آموزش و پرورش به چه شکل بوده است؟
در سال 93  توانستم به کمک سرای محله‌مان ایده برگزاری کلاس‌ها را اجرایی کنم و زمانیکه متوجه بازخورد خوب آن شدم تصمیم گرفتم این ایده را در یک دبیرستان دخترانه نیز اجرایی کرده و یکسری کلاس‌های داستان‌نویسی را برپا کنم.
در کنار کلاس‌ها از یک استاد دعوت شد تا نحوه روایتگری دفاع مقدس را به دانش‌آموزان آموزش بدهد. مثلاً صحبت‌هایی درخصوص شهید حسن باقری و حواشی جنگ تحمیلی انجام شد که شنیدن این صحبت‌ها برای دانش‌آموزان بسیار جالب بود و آنها توانستند با مهارت‌هایی که درخصوص آموزش‌های داستان‌نویسی کسب کرده‌اند داستان‌های کوتاهی را بنویسند. سپس این مجموعه داستان‌های کوتاه در یک جلد به چاپ رسید و مورد توجه فوق العاده خانواده‌ها واقع شد.

بعد از اینکه از عملی شدن ایده مطمئن شدم، درخواستی را مبنی بر گرفتن مجوز برای اجرا در همه مدارس به بخش فرهنگی آموزش‌ و پرورش ارائه دادم. پس از گذشت دو سال توانستم با دوندگی فراوان در تیرماه 96 این مجوز را دریافت کنم و انشاءاله طرح را از مهرماه سال جاری تا اسفندماه در مدارس چهار منطقه شهر تهران به‌صورت آزمایشی اجرا کنم و در صورتی که با موفقیت همراه شد در کل مناطق تهران این طرح اجرا شود.

کارآفرین ناب:  آیا مدارس از ایده شما استقبال کردند؟
برای اجرای طرح، نزدیک به چهارده مدرسه اقدام کرده‌ام و برخورد مدیران مدارس خیلی متفاوت بوده‌ است. یک مدیر اصلا تمایل به وارد شدن به این مقوله را نداشت و برعکس مدیر دیگری خیلی از این طرح استقبال کرد. صحبت‌های این مدیر جالب بود؛ او ضعف دانش‌آموزان را در نوشتن می‌دانست، اینکه دانش‌آموزان نمی‌توانند چیزی که در ذهنشان است را به راحتی روی کاغذ بیاورند و همین باعث افت تحصیلیشان می‌شود.

کارآفرین ناب: چرا موضوع دوره‌های آموزشی‌تان را دفاع مقدس قرار دادید؟
با اینکه موضوع درباره دفاع مقدس است اما صرفاً به 8 سال دفاع مقدس برنمی‌گردد و می‌تواند درباره مدافعان حرم و حتی دفاع از فکر و شخصیت ما در جامعه چه به‌‌صورت مجازی و یا واقعی باشد.
دفاع مقدس از نظر من موضوعی است که حق مطلب آن در جامعه ادا نشده است و ارج نهادن به مقام والای شهدا در به تصویر کشیدن چهره و نوشته آنها در بالای بیلبرد در خیابان‌ها و فضاهای این چنینی خلاصه شده‌است و برای حرکت‌های ارزشی مثل اردوهای راهیان نور که می‌تواند تأثیرات خوبی بر روی جوانان ما بگذارد تبلیغ زیادی نشده است.
مقام رهبري بحثی را تحت عنوان تهاجم فرهنگی مطرح کرده‌اند که دشمن با تمام قوا در حال پیش‌روی در آن است، آیا ما هم با تمام قوا در حال دفاع از ارزش‌هایمان هستیم؟

کارآفرین ناب: برای اجرای طرحتان به غیر از آموزش و پرورش جای دیگری نیز اقدام کرده‌اید؟
بله موفق شدم با خانم طیبه سیاوشی نماینده مجلس نیز ارتباط برقرار کنم. ایشان خانمی بسیار خوب و همراهی هستند که عضو کمیته فرهنگی می‌باشند.
زمانیکه از اجرای طرحم در آموزش‌وپرورش برایشان گفتم بسیار استقبال کردند و به من کمک کردند تا با نهاد کتابخانه‌های کل کشور در ارتباط باشم. قرار بر این است که در کتابخانه‌های سه تا چهار منطقه طرح کافه ‌رمان به‌صورت آزمایشی اجرایی شود که هم‌اکنون مراحل اداری‌ خود را می‌گذراند.

کارآفرین ناب: برای گرفتن مجوز و انجام کارهای حقوقی با مشکل روبرو شده‌اید؟
بعد از اینکه طرح کسب‌وکارم را درباره کافه رمان نوشتم و آن را اجرایی کردم، زمانیکه وارد ایران شدم تصمیم گرفتم برای شروع فعالیت‌های فیزیکی خود، در بوستان بهشت مادران نشستی را با یکی از نویسندگان برگزار کنم و در این نشست از گروه کتابخوانی مجازی خود دعوت کنم اما مدیریت بوستان این اجازه را به خاطر حقوقی نبودن به ما نداد.
این شد که به فکر ثبت حقوقی آن افتادم و در اسفند سال 90 ، کافه رمان ثبت شد. البته برای گرفتن مجوز برای نشر کتاب‌های رمان نیز اقدام کردم و در مسیر آن با مشکلاتی نیز روبرو بوده‌ام شاید به خاطر این بود که راهش را نمی‌دانستم اما در نهایت در سال 95 و 96 موفق به دریافت مجوز نشر و مجوز نشر دیجیتال شدم.

کارآفرین ناب: برای اجرایی کردن ایده‌تان سرمایه‌ای داشته‌اید؟
خیر، سرمایه اولیه نداشتم و به‌صورت ماهانه مبلغی را برای این کار هزینه می‌کردم. اما بعد از پیگیری حدوداً سه ساله توانستم در سال جاری مبلغی را به‌صورت وام از صندوق کارآفرینی امید دریافت کنم. البته بخشی از وام را تاکنون گرفته‌ام ولی همین مبلغ هم تأثیر خیلی خوبی در روال کاریم داشت، چرا که سیستم سایت هزینه‌بر است و توانستم در این پنج ماهه سرعت کار را بالا ببرم.

کارآفرین ناب: از اینکه درباره ایده‌تان با دیگران صحبت کنید واهمه ندارید؟
اتفاقا این خیلی بحث جالبی است. در اطراف هر یک از ما دایره ارتباطی وجود دارد که با آنها درباره افکارمان صحبت کرده و از آنها بازخوردی دریافت می‌کنيم. این بازخورد ممکن است در قالب نقد باشد که نقاط ضعف طرح را بیان کند و یا در قالب تشویق باشد و بگویند فکر خوبی است و آن را ادامه بده تا موفق شوی.
من با اینکه از مطرح کردن ایده‌ام واهمه دارم چرا که هربار آن را مطرح کرده‌ام یکی دیگر آن را اجرا کرده است اما اعتقادی به آن ندارم که بشود ایده را به سرقت برد زیرا آن ایده به همان شکلی که در ذهن شما است در ذهن دیگری نیست و به همان شکل اجرا نمی‌شود و تفکرها متفاوت هستند.

کارآفرین ناب: چقدر قسمت مادی ایده‌تان برایتان مهم بوده است؟
به دست آوردن پول خیلی لذت‌بخش می‌باشد اما در یکسری کارها پول حرف اول را نمی‌زند. کار کتاب و نشر از این مدل کارها است که در ایران اولاً باید دست به عصا راه رفت و ثانیاً هم نمی‌توان از ابتدا با سرمایه زیاد اقدام به شروع آن کرد زیرا در شروع بازخورد خوبی نخواهد داشت. به همین خاطر باید برای کار کتاب با عشق جلو رفت تا به نتیجه رسید.

کارآفرین ناب: آیا این امکان به وجود آمده است که آثاری که در وبسایتتان منتشر می‌شوند به چاپ نیز برسند؟
شاید برایتان جالب باشد که از اوایل سال گذشته که فعالیت گسترده‌تری در انجمن داشته‌ایم، حدوداً ده نفر از دوستانی که به صورت اینترنتی آثار خود را در وب‌سایت منتشر کرده‌اند با بازخورد خوب کاربران درمورد آثارشان توانسته‌اند اثر خود را کامل کرده و آن را به چاپ برسانند.
من از این بابت بسیار خوشحال هستم که شرایطی مهیا شده است تا کتاب‌های خوبی متولد بشوند.

کارآفرین ناب: در دوره‌های کسب‌وکار هم شما شرکت کرده‌اید؟
بله به‌صورت آنلاين دورهاي کارآفرینی و بازاریابی را گذرانده‌ام و علاوه بر آن یک دوره کوتاه حسابداری مالی برای کسب‌وکار نیز گذارنده‌ام و از زمانیکه به ایران بازگشتم هم در دوره‌های حضوري کارآفرینی و مهارت‌های کسب‌وکار شرکت کرده‌ام.
علاوه بر آن عضو انجمن "زنان مدیر کارآفرین" نیز بوده‌ام وهم‌اکنون هم عضو "دانشنامه اقتصادی زنان ایران" هستم. این مجموعه یک دانشنامه و بانک اطلاعاتی کامل خواهد بود که به تازگی شروع به کار کرده است.

کارآفرین ناب: دوره‌ها و آموزش‌های کارآفرینی در ایران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
متأسفانه آموزش‌های کارآفرینی در ایران ایرادهایی دارد. در فرایند آموزش به شما مرتباً اطلاعات داده می‌شود اما در عمل این شما هستید که باید این اطلاعات را به کار بگیرید.
به‌نظرم باید این آموزش‌ها به‌صورت گام‌به‌گام باشد و همانند کودکی که تازه متولد شده‌ است به شکل یک مادر دلسوز تا دوسالگی به این کودک نوپا در مسیر کارآفرینی یاری رساند.
فکر می‌کنم اگر آموزش کارآفرینی تبدیل به یک دوره دوساله شود به این صورت که آموزش کارآفرینی مادرانه باشد و آن هنرجو به چشم یک نوزاد دیده شود و تا دوسال این حمایت‌ها ادامه‌دار باشد، بستر خیلی خوبی برای کارآفرینان مهیا ‌شود. زیرا بعد این دوسال هنرجو با آزمون و خطا تجربه و درکی که کسب کرده است راه خود را پیدا کرده است و می‌تواند کار خود را مستقیماً پیش بگیرد.

کارآفرین ناب: چه زمان به این نتیجه می‌رسید که در فعالیت‌های کاریتان به موفق رسیده‌اید؟
 من زمانی می‌توانم بگویم که موفق شده‌ام که کیفیت کارم ارتقا پیدا کند زیرا وقتی شما یک سايت ويژه بانوان ایجاد می‌کنید به‌خاطر حذف جنس مخالف خود به خود استقبال از شما پایین می‌آید.
یکی از دغدغه‌های من فرهنگ‌سازی و هدايت داستان‌هايی است که امروزه در فضای اينترنت براي جذب مخاطب هرزنويسی می‌کنند و عملاً  فضایی را به تصویر می‌کشند که برای جوانان ما به‌خصوص دختران ما مناسب نیست.
من زمانی‌خود را موفق می‌دانم که بتوانم گام موثري در جهت هرچه پاک‌تر شدن قلم‌ها در فضاي مجازي بردارم، چرا که خداوند متعال هم به قلم سوگند ياد کرده است .
آن زمانیکه ایده کافه رمان را مطرح کردم، همسرم تحقق آن را بسيار دور می‌دانست اما الان خداروشکر به جایی رسیده‌ام که او مرا علاوه بر حمایت مادی و معنوی، در جلساتی که با بزرگان این حرفه دارم همراهی می‌کند و این برای من یعنی موفقیت.
موفقیت فردی از دید خود آدم‌ها است ولی در مقایسه با شش سال پیش من یک انسان موفق هستم.

کارآفرین ناب: برای خانم‌هایی که مثل شما یک ایده اولیه دارند ولی برای عملی کردن آن تردید دارند چه توصیه‌ای دارید؟
توصیه من این است که همیشه به کیفیت توجه کنند و کمیت برایشان مهم نباشد و کار خود را شروع کنند. حرکت در راه درست مهم است نه الزاماً رسيدن به مقصد، چرا که همواره اصالت بر پيمودن راه درست است.
بگذارید در مثالی ساده برایتان توضیح بدهم؛ فرض کنيد شما یک خانمی‌هستید که در نظر داريد در خانه سبزی پاک کرده و به فروش برسانید. به طور طبیعی رستوران‌های اطراف منزل مشتریان شما خواهند بود. حتی اگر دو رستوران هم با شما همکاری کند این به معنی عملی کردن ایده شما است، به همین آسانی!
بنابراین نباید برای اجرایی کردن ایده‌مان سخت‌گیر باشیم. همینکه ایده‌ای داريم که به آن عشق می‌ورزيم کافی‌ است چرا که اگر 10 بار هم به خاطر آن به زمین خورده و زانویمان زخمی شود دوباره می‌توانيم بلند شويم و به راهمان ادامه دهيم. لااقلش این است که اگر آن ایده به درآمدزایی هم نرسد و نتوانيم آن را کامل اجرا کنيم باز هم مشغول کاری بوده‌ايم که باعث خشنوديمان شده است.

کارآفرین ناب: با آرزوی موفقیت برای شما و همه کارآفرینان گرامی، ممنونم از وقتی که در اختیار ما قرار داده‌اید.

تنظیم کننده و انتشاردهنده: معصومه خسروی