سونیا شناسی، کارآفرین هنرمندی که با برگزاری کلاس‌های غزال‌تراشی، نه تنها برای افراد معلول، بلکه برای بانوان سرپرست خانوار، نیازمندان و همه علاقه‌مندان اشتغال ایجاد کرده است. او در این‌باره می‌گوید: «این حس که بتوانم گره از مشکلی باز کنم یا برای فردی عامل ایجاد اشتغال شوم برایم خوشایند بود. حالا عده‌ای با یادگیری این رشته هزینه معاش خود و خانواده‌شان را تأمین می‌کنند.»
ضرب‌المثل چینی می‌گوید «جای آنکه به نیازمندان ماهی بدهی، ماهیگیری یادشان بده». این جمله به شکلی دیگر از افلاطون هم نقل شده که می‌گوید: «به من ماهی نده، ماهیگیری یادم بده» بعضی آدم‌ها با ژست‌های روشنفکری این جمله‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک می‌گذارند، اما زیباترین کار را کسانی انجام می‌دهند که طرز تفکر پشت این مثل‌ها و نقل قول‌ها را می‌آموزند، بومی می‌کنند و به مرحله عمل در می‌آورند. در واقع نکته مغفول ضرب‌المثل را کشف می‌کنند و می‌دانند که آموختن ماهیگیری به فرد نیازمند کافی نیست، باید قلاب و کمی طعمه هم در اختیارش بگذاری تا بتواند کارش را شروع کند. بعد هم که ماهی گرفت، باید بازار ماهی‌فروش‌ها را نشانش بدهی و کمک کنی تا بتواند محصولش را بفروشد. این رویکردی است که مؤسسه خیریه ساحل امید دنبال کرده و این روزها با برپایی کلاس‌های غزال‌تراشی، این رشته هنری را نه تنها به افراد معلول، بلکه به سایر شهروندان و به‌ویژه زنان سرپرست خانوار آموزش می‌دهد تا آنها بتوانند ماهیگیری یاد بگیرند. بانی این کار هم «سونیا شناسی» است که مسئولیت مربیگری رشته غزال‌تراشی را به عهده دارد. با شناسی درباره چگونگی اجرای طرحش در مؤسسه خیریه به گفت‌وگو نشستیم.
کسب درآمد با غزال‌تراشی
«سونیا شناسی» از سال 1391 با مؤسسه خیریه ساحل امید همکاری دارد. او 7 سال پیش در نمایشگاه آثار هنری مصلای تهران با رشته غزال‌تراشی آشنا می‌شود و شروع به شرکت در کلاس‌های آموزشی می‌کند. می‌گوید: «آنقدر به این رشته علاقه‌مند شده بودم که در 4 جلسه، 3 کار هنری ارائه دادم و استادم با دیدن کارهایم گفت که تو روزی خودت استاد می‌شوی که خوشبختانه این اتفاق هم افتاد. اما استادم فکر نمی‌کرد که روزی تصمیم بگیرم به افراد معلول آموزش بدهم. در حالی‌که من این شیوه‌کاری را دوست دارم. چون برخی از افراد معلول ساعت‌ها و روزهای زیادی را بیکار در خانه‌هایشان می‌گذرانند و برخی هم با مشکلات مالی زیادی مواجه می‌شوند، در حالی‌که می‌توان با یادگیری این رشته درآمد مناسبی کسب کرد.»
ساخت غزال در 8 جلسه
شناسی در این سال‌ها به افراد زیادی رشته غزال‌تراشی را آموزش داده، تا جایی که آمار شاگردانش را ندارد. نمونه آنها پوریا جلالی، عضو تیم معلولان تیراندازی است. جلالی آنقدر مهارت کسب کرد که ده‌ها سفارش گرفت و مدت‌ها مشغول کار بود. شناسی می‌گوید: «غزال‌تراشی در واقع تراش چوب به اشکال مختلف غزال، لک لک، ماهی و... است و افراد با یادگیری این هنر می‌توانند در منزل خودشان کنند، از کار دست خودشان به عزیزانشان هدیه بدهند، دکوراسیون منزلشان را با کار دست خودشان زیباتر کنند و... برای یادگیری هم نیاز به زمان زیادی نیست و در صورت علاقه در 8 جلسه می‌توانند غزال خودشان را بسازند.»
کارآفرینی برای معلولان تا زنان سرپرست خانوار
در گذشته اولویت‌شناسی افراد معلول بود، اما به واسطه فعالیت در خیریه با افرادی آشنا شد که سرپرست خانوار، مبتلا به سرطان، دچار ضایعه نخاعی و... بودند و به منبعی برای کسب درآمد نیاز داشتند. بنابراین با موافقت مدیر مؤسسه تصمیم می‌گیرد، کلاس‌های غزال‌تراشی را نه تنها برای افراد معلول، بلکه برای بانوان سرپرست خانوار، نیازمندان و همه علاقه‌مندان برگزار کند. او در این‌باره می‌گوید: «این حس که بتوانم گره از مشکلی باز کنم یا برای فردی عامل ایجاد اشتغال شوم برایم خوشایند بود. حالا عده‌ای با یادگیری این رشته هزینه معاش خود و خانواده‌شان را تأمین می‌کنند.»
تیغ جراحی و یک میز تنها وسیله مورد نیاز
در کار حرفه‌ای غزال‌تراشی، فرد نیاز به فضای زیاد همراه با دستگاه فرز دارد و گرد و غبار هم محیط را در بر می‌گیرد. اما شناسی توانسته شیوه کارش را تغییر دهد تا افراد در گوشه اتاق و روی یک میز هم چوب را با تیغ جراحی تراش بدهند. «معمولاً معلولان مشکل تنفسی دارند یا برخی فضایی برای کار ندارند، برای همین سعی کردم با تیغ جراحی 250 تومانی کار کنم. این کار اوایل سخت بود اما در نهایت جواب داد و حالا خود من روی یک میز می‌توانم انواع غزال‌ها را تراش دهم و سمباده بکشم.»
آموزش همراه فروش
افرادی که در کلاس‌های شناسی شرکت می‌کنند، در جلسه اول چوب، تیغه و سمباده در اختیارشان قرار می‌گیرد و با یادگیری شیوه تراش، می‌توانند در همان جلسه‌های نخست نخستین غزال خود را تراش بدهند و بعدها بر اساس الگو طرح‌های دیگر یاد می‌گیرند. مربی جوان می‌گوید: «همیشه به شاگردانم می‌گویم که کارتان را آنقدر جدی بگیرید و چنان اثری ارائه بدهید که از سر دلسوزی و‌ترحم کارتان را نخرند و زیبایی کار جذبشان کند. چون ما علاوه بر آموزش، زمینه‌ای را فراهم می‌کنیم تا علاقه‌مندان بتوانند در بازارچه‌های مختلف آثار خود را به فروش برسانند.»
گفتنی است، هنر پیکر‌تراشی ظریف یا همان غزال‌تراشی از 2 دهه پیش در ایران رواج پیدا کرده است. در اکثر مواقع هنرمند پیکرتراش با مغارهای مخصوص، غزال‌ها را از دل چوب گردو تیره یا شکری با ظرافت خاصی کنده‌کاری کرده و برای جلا و استحکام چوب پوششی از پلی‌استر روی کار می‌زند. شاخ‌های غزال‌ها معمولاً از جنس چوب عناب است. چون عناب از چوب‌های سخت است. هنرمندان این رشته با حرکات نرم و مواج در طراحی غزال‌ها لطافت و ظرافت آن را دوچندان می‌کنند.
منبع: همشهری محله
