تکریم و تعظیم یاد و خاطره عملیات کربلای5
علیرضا قشقایی
به دليل دست نيافتن ايران به اهداف پيش‌بيني شده در عمليات كربلاي4 ،بحران بزرگي براي فرماندهان جنگ به وجود آمده بود.
به همين سبب با توجه به آمادگي يگان‌ها و نيروهاي داوطلب براي انجام عملياتي ديگر، طرح عمليات «كربلاي5» در مدتي اندك يعني12 روز، ريخته شد.چيزي كه اوضاع را به هنگام انتخاب منطقه عملياتي پيچيده و دشوار مي‌ساخت، اين بود كه در چنين شرايطي تنها انجام يك عمليات نمي‌توانست راهگشا باشد، بلكه در عين حال عمليات مي‌بايست از شرط تضمين پيروزي و همچنين شرايط و ويژگي‌هاي لازم مناطق آزاد شده به سود جمهوري اسلامي بهره‌مند باشد.
هشت ماه و اندي وقت و سرمايه‌گذاري نسبتاً وسيع جمهوري اسلامي (نيروي انساني، امكانات و غيره) براي طراحي و انجام عمليات گسترده و بخصوص شيوه تبليغاتي و طرح مساله عمليات سرنوشت‌ساز، تا حد زيادي توقع همگان را نسبت به دستاوردهاي عمليات آينده بالابرد و تلقي خاصي را نسبت به سرنوشت جنگ در بين مردم پديدآورد. توقف نبرد در كربلاي4 و اعلام آن به عنوان يك عمليات محدود، ابهاماتي را مي‌توانست در اذهان به وجود آورد كه تبليغات ناخوشايندي را در پي داشت.
هرچند عمليات کربلای ۴ به اهداف تعيين شده نرسيد. ليکن يک نتيجه بزرگ نظامی در پی داشت و آن اينکه راه نفوذ به مواضع مستحکم شرق بصره را نشان داد. موفقيت قرارگاه نجف در شکستن چند رده از خطوط دشمن در منطقه پنج ضلعی ، در جريان عمليات کربلای ۴ ، مبنای طرح ريزی عمليات کربلای ۵ گرديد.
بر همين اساس بلافاصله پس از توقف عمليات كربلاي ۴ ودر شرايطي بسيار دشوار تلاش شبانه روزي فرماندهان سپاه پاسداران براي طراحي عمليات و آماده سازي منطقه و يگانهاي رزم آغاز شد. سر انجام در ساعت1 و30 دقيقه بامداد 1365/10/19 عمليات كربلاي پنج با رمز مبارك يا زهرا(س) در منطقه شلمچه (كانال زوجي) با هدف تصرف شلمچه و پيش روي به سوي بصره در منطقه اي به وسعت حدود ۷۵ كيلو متر مربع به اجرا در آمد.
در اين عمليات ۲۰۰ گردان از سپاه با عبور از منطقه آب گرفته شرق كانال پرورش ماهي و منطقه پنج ضلعي . موانع نفوذ ناپذير دشمن را پشت سر گذاشتند و تا روز 1365/11/17 ضمن انهدام بخش وسيعي از قواي دشمن. تا غرب نهر جاسم پيشروي كردند . رزمندگان اسلام پس از نبردي سنگين و عبور قدرتمندانه از انبوه موانع و سنگر هاي مستحكم و نفوذ ناپذير و تحميل آسيب فراوان به دشمني كه ۴۰۰ گردان را براي مقابله وارد منطقه كرده بود با انهدام مواضع دشمن در حومه بصره و در حاشيه كانال ماهي مستقر شدند.
در اين عمليات مواضع عراق در كانال پرورش ماهي ، پنج ضلعي و شلمچه از سمت شمال مورد هجوم قرار گرفت و بسياري از دژهاي نفوذ ناپذير تسخير شد .از آنجا كه اين عمليات تنها در دو هفته پس از پايان عمليات كربلاي ۴ به وقوع پيوست . دشمن از نظر زمان غافلگير شد . همچنين به دليل اين كه جهت هجوم نيروهاي خودي . خلاف جهت آرايش نيروهاي عراقي بود در تاكتيك نيز دشمن غافلگير شد.
عراق پذيرفت كه براي سد كردن حركت رزمندگان ايران بهاي سنگيني بپردازد و با گسيل انبوه نيروهاي خود به منطقه اي با وسعت كم در زير آتش شديد و مؤثر نيروي خودي ايستادگي نمايد. در عين حال ارتش عراق نتوانست مانع از سقوط مواضع بصره شود و 80% از اهداف عمليات كربلاي پنج تامين شد. مخالفين نظام مقدس جمهوري اسلامي ايران .
پس از فتح خرمشهر، تسلط بر شلمچه به عنوان يكي از معابر وصولي شهر بصره، در زمره اهداف قواي نظامي ايران قرار گرفت و عمليات كربلاي پنج بهترين موقعيت براي عملي ساختن اين ايده بود. پيشروي سريع نيروها از سيل‌بند و مواضع دشمن در شرق «كانال ماهي» بسته و سپس عبور از اين كانال و توسعه وضعيت نيروهاي خودي، نشانگر غافلگيري دشمن در اين محور بود. اخبار و اطلاعات واصله نيز حكايت از وضعيت نسبتا مناسب و خوب نيروها مي‌كرد.
ادامه اين تلاش‌ها در روز نخست منجر به تصرف مثلث غرب «كانال زوجي» شد.همچنين در محور «پنج ضلعي»، تلاش دشمن منحصرا مقاومت در يك قرارگاه فرماندهي تيپ بود و نيروهاي رزمنده و زرهي سپاه توانستند بيشتر پايگاه‌هاي موجود در اين محور را به تصرف خود درآورند. درگيري در جزيره «بوارين» در ساعات نخستين عمليات، بيشتر بدين منظور بود كه دشمن احساس كند در سراسر خط درگيري وجود دارد تا فرصت تمركز نيرو را نداشته باشد.
همچنين در پاسگاه «بوبيان» كه جناح راست عمليات بود، رزمندگان توانستند آن را به تصرف خود درآورند. در روزهاي بعد، پاتك‌هاي سنگين دشمن در منطقه از محورهاي مختلف آغاز شد و از طرفي عمليات و درگيري نيروهاي خودي نيز ادامه پيدا كرد. در مجموع، مقاومت و ايستادگي نيروها زير آتش شديد دشمن، با وجود كمبود مهمات و بسته شدن چند راه تداركاتي و كمك رساني، بي‌نظير بود. در محور كانال پرورش ماهي اين درگيريها به اوج خود رسيد و تنها جاده ارتباطي كه به رزمندگان مستقر در اين محور آذوقه و مهمات مي‌رساند، بي‌وقفه زير آتش سنگين عراق بود.
گذشته از نقش اساسي عمليات كربلاي5 در پيدايش يك امكان تازه براي اجراي آتش پي در پي بر روي شهر بصره- همزمان با جنگ شهرها- تلاشي وسيع‌تر براي انهدام قسمت ديگري از ارتش عراق، (حتي بيشتر از فاو) از جمله دستاوردهاي مهم نظامي كربلاي5 بود.انهدام دشمن در كربلاي5 بمراتب بيشتر از والفجر8 بود، به گونه‌اي كه حتي تحليلگران غرب ناچار به اعتراف گوشه‌اي از اين مساله شدند.
شلمچه به منزله يكي از قويترين دژهاي دشمن محسوب مي‌شد و اين براي ارتش عراق بمنزله ديواري غير قابل نفوذ بود و همين اعتماد بيش از اندازه نسبت به منطقه، تاثير بسزايي در غافلگيري دشمن داشت. اين عمليات با انجام چندين عمليات محدود كه بعدها «عمليات تكميلي» نام گرفت، كامل شد. اين عمليات باعث تثبيت‌و ترميم خطوط پدافندي نيروهاي ايراني گرديد.
