آیا ایده‌ای برای یک محصول یا خدمت دارید که حدس می‌زنید همه مردم به آن علاقه‌مند هستند و تعداد زیادی از آن را خریداری کنند؟ ایده‌های زیادی به ذهن می‌رسد اما سوال مهم این است که از بین این همه ایده کدام‌یک می‌تواند مبنای یک استارت‌آپ و کسب‌وکار جدید با سودآوری پایدار برای شما باشد؟ تنها راه بررسی ایده، ارزیابی آن از جهات مختلف است. چک‌لیست با بررسی ایده از زاویه‌های مختلف و ارزیابی آن درنهایت مشخص می‌کند ایده موردنظر چقدر برای شروع یک کسب‌وکار مناسب است.
هر ایده‌ای که در ذهن دارید تصور کنید و به سوالات زیر جواب دهید:
۱. آیا ایده کسب‌وکار شما می‌تواند از درد، ناراحتی، ناامیدی یا نارضایتی کسی بکاهد؟ (بله/خیر)
۲. آیا تعداد افرادی که چنین مشکلی دارند، زیاد است؟ (بله/خیر)
۳. آیا این افراد پول کافی برای پرداخت هزینه این کالا یا خدمت رادارند؟ (بله/خیر)
(توجه کنید که ممکن است ایده شما چند نوع مخاطب داشته باشد. یا مردم باشند یا شرکت‌ها یا دولت و نهادهای دولتی و یا ترکیبی از این‌ها)
۴. آیا این افراد می‌توانند برای خرید کالا یا خدمت شما به‌سرعت تصمیم بگیرند؟ (بله/خیر)
۵. آیا ایده شما بر یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد یا برجسته شما مبتنی است؟ (بله/خیر)
۶. آیا دارایی‌های مهمی دارید که فرد دیگری نداشته باشد؟ (بله/خیر)
(مانند پول، دسترسی به مشتریان، فناوری، مهارت‌های رهبری، مهارت‌های اجرایی، موقعیت، مهارت فروشندگی)
۷. آیا حداقل دو نفر را می‌توانید نام ببرید که ممکن است در آینده به شما بپیوندند؟ (بله/خیر)
۸. آیا مهارت‌های آن‌ها مکمل مهارت‌های شماست؟ (بله/خیر)
۹. آیا ارزش‌های آن‌ها باارزش‌های شما یکسان است؟ (بله/خیر)
۱۰. آیا اکثریت افرادی که نظر آن‌ها برای شما بسیار محترم است عقیده دارند که ایده شما ایده‌ی خوبی است؟ (بله/خیر)
۱۱. آیا حداقل یک نفر (و حداکثر سه نفر) وجود دارند که نظرشان برای شما بسیار محترم باشد و عقیده داشته باشند که ایده شما ایده‌ی خوبی نیست؟ (بله/خیر)
۱۲. آیا ایده شما یا اجرای آن دارای ویژگی خاصی است که شما را مجاب می‌کند به‌واقع خودتان را وقف آن کنید؟ (بله/خیر)
(اگر بله، چند مورد نام ببرید)
۱۳. آیا می‌توانید با این ایده تا مدتی به‌دوراز چشم رقبا فعالیت کنید، بدون آنکه متوجه شما شوند؟ (بله/خیر)
۱۴. آیا می‌توانید برای ایده خود یک مشتری بالقوه پیدا کنید که به تماس‌های شما پاسخ دهد، به شما بازخورد دهد و قبول کند کالا یا خدمت شمارا به‌صورت آزمایشی امتحان کند؟ (بله/خیر)
۱۵. آیا ایده شما به شکلی است که بتوانید بدون داشتن پول زیاد، کارتان را شروع کنید؟ (بله/خیر)
۱۶. آیا با این ایده می‌توانید هنگام راه‌اندازی کسب‌وکار، هزینه‌های ثابت خود را پایین نگه‌دارید؟ (بله/خیر)
۱۷. آیا ایده شما طوری هست که بتوان آن را در قالب مراحل تصاعدی، با برداشتن گام‌های کوچک اجرا کرد و درنتیجه بتوان بدون صرف هزینه زیاد، به اطلاعات ارزشمندی دست پیدا کرد و حداقل درآمد کمی نصیب شما شود؟ (بله/خیر)
۱۸. آیا موردی هست که در موارد بالا به آن اشاره نشده باشد اما شما برای ارزیابی ایده خود انجام داده باشید؟ (بله/خیر)
(اگر بله، چند مورد از ملاک‌های ارزیابی خود را نام ببرید)
اگر امتیاز تعداد جواب‌های بله شما ۱۶ یا بالاتر است، وقت آن رسیده که یک برنامه‌ریزی جدی داشته باشید و کسب‌وکار خود را شروع کنید؛ اما به یاد داشته باشی که اگر ایده‌ای مثبت ارزیابی شده است هرگز به این معنی نیست که برگ تاییدی برای موفقیت کسب‌وکار شما باشد. تا زمانی که یک ایده تبدیل به محصول و کسب‌وکار نشود نمی‌توان با قاطعیت در مورد یک ایده اظهارنظر کرد. چک‌لیست ارزیابی ایده صرفا کمک می‌کند تا بتوانید از بین ایده‌های مختلف، بهترین ایده را برای طراحی استارت‌آپ خود انتخاب کنید.
قبل از اینکه بخواهید متناسب با ایده خود، مدل کسب‌وکارتان را طراحی کنید به چند نکته زیر توجه داشته باشید:
۱- شما به فردی مخالف و منتقد ایده خود نیاز دارید. این احتمال وجود دارد که ایده شما چندان هم موفقیت‌آمیز نباشد، مگر آنکه حداقل یک نفر وجود داشته باشد که با ایده شما به‌شدت مخالف بوده و بگوید که ایده شما موفق نخواهد بود. یادتان باشد اگر همه بگویند ایده شما فوق‌العاده است، احتمالاً یک لشکر رقیب بالقوه خواهید داشت که آن‌ها هم آماده انجام کار مشابهی هستند. از مخالفان و منتقدان ایده خود می‌توانید بیشتر بازخورد بگیرید تا افرادی که موافق ایده شما هستند.
۲- احتمال موفقیت کسب‌وکارتان بدون جلب رضایت مشتری بسیار کم خواهد بود. هر چه کسب‌وکارتان بیشتر بتواند به درد و مشکلات مردم پاسخ دهد، احتمال موفقیتش بیشتر خواهد بود. اکثر سرمایه‌گذاران به دنبال کسب‌وکارهایی هستند که به دنبال کاهش درد و مشکلات خاصی از مردم هستند. سعی کنید همواره یک دفترچه یادداشت همراه داشته باشید و تمامی مشکلاتی را که در طول روز تجربه می‌کنید در آن یادداشت کنید. فهرست این مشکلات ممکن است بسیار طولانی‌تر از آن باشد که انتظار دارید. ازآنجاکه دیگران هم ممکن است این مشکلات و نیازها را تجربه کنند، این‌ها می‌توانند ایده‌هایی برای کالا یا خدمت جدید شما باشند. تنها یک درصد از مشکلات روزانه که یادداشت کرده‌اید، درخور توجه بسیار عمیق‌تر هستند. با این روش می‌توانید لیست خود را گلچین کنید.
۳- فرصت‌ها روی درخت رشد نمی‌کنند. یک افسانه بزرگ در مورد فرصت بیان می‌کند که فرصت، میوه کشف‌نشده‌ای است که منتظر چیده شدن هستند. البته توجه داشته باشید که میوه‌های غیرقابل‌دسترس فرصت نیستند. فرصت یک میوه است، تنها درصورتی‌که شما بتوانید و بخواهید که به آن برسید؛ بنابراین مطمئن شوید که توانایی‌های خاصی برای تسکین درد بازار را دارید و از انجام این کار هیجان‌زده خواهید شد.
نکته آخر: بسیاری از کسب‌وکارهای جدید توسط افرادی راه‌اندازی شده‌اند که برای ناامیدی‌ها، مشکلات و دردهای خاص مردم، راه‌حل ارائه کرده‌اند. بهترین ایده‌ها آن‌هایی هستند که بتواند برای این موارد راه‌حل‌هایی داشته باشد.
منبع: مرکز توانمندسازی و تسهیل‌گری کسب‌وکارهای نوپا
